Ulice Elbląga - Grobla św. Jerzego

W przeszłości nazywała się Innerer Georgedamm, czyli Wewnętrzna Grobla św. Jerzego. Była już poza murami miasta i prowadziła do nowomiejskiego kościoła i szpitala św. Jerzego oraz posiadłości miejskich na Wysoczyźnie Elbląskiej. Nazwa pozostała, ale sama ulica przesunięta została na północ..

Usypana w średniowieczu na przedmiejskich mokradłach grobla prowadziła od murów Nowego Miasta do nowomiejskiego kościoła św. Jerzego. Drogą tą kierowano się również do posiadłości elbląskich w Przezmarku i Pomorskiej Wsi. Ruch musiał być spory, skoro dość wcześnie groblę zagospodarowano. Od południa zabudowano ją ustawionymi szczytem do ulicy domami, a od północy rozciągał się malowniczy cmentarz. Po wyburzeniu murów obronnych wytworzył się czytelny ciąg komunikacyjny: grobla była przedłużeniem ul. Nitschmanna i kończyła się na placu św. Anny (u wylotu ul. Wyspiańskiego).

Były tu ważne dla miasta obiekty. Przede wszystkim cmentarz św. Anny, który wówczas sięgał znacznie dalej na południe. Obok cmentarza w 1785 roku wzniesiono prochownię. Nieco później wybudowano elementarną szkołę szpitala dla zadżumionych. Budynek szkoły mieścił się na dzisiejszym placu Konstytucji i został rozebrany dopiero po wojnie. Naprzeciw niego na początku XX wieku wybudowano kino do niedawna znane jako kino Syrena. Taki obraz Grobli św. Jerzego przetrwał do połowy XX wieku.

Wielkie zmiany nastąpiły tu już w czasach powojennych. Cmentarz św. Anny został zlikwidowany, a powstały w jego miejsce park Tarugutta mocno okrojony. Zburzono starą szkołę i wzniesione jeszcze podczas II wojny światowej czterokondygnacyjne kamienice. Wzdłuż Grobli wybudowano tymczasowe pawilony handlowe, w których przez lata działał ledwo tolerowany w socjalizmie handel prywatny. Przy Grobli był też słynny młodzieżowy klub "Kosmos" i pierwsza w Elblągu dyskoteka. Było też kino Syrena. Tylko Grobla św. Jerzego nazywała się zupełnie inaczej. Po wojnie św. Jerzego zastąpił sowiecki marszałek Rokossowski (też na koniu). Na fali październikowej odwilży 1956 roku ulicy nadano nazwę 21 Października.

21 października 1956 roku był w udręczonej stalinizmem Polsce dniem wielkiej nadziei. Do władzy powrócił Władysław Gomułka, a w narodzie obudziła się nadzieja na choć częściową niepodległość i zaprzestanie stalinowskich represji. W całym kraju odbywały się masówki i wiece. Wiec taki odbył się również w Elblągu, na pobliskim „Placu Czerwonym”.

W połowie lat 70-tych, gdy powstał pomnik Odrodzenia, zlikwidowano jezdnię, pozostawiając tylko tory tramwajowe. Powstała nowa, szeroka Aleja Kaliningradzka (dziś Grota Roweckiego), którą poprowadzono przez dawny cmentarz św. Anny. W roku 1990 Rada Miejska przywróciła historyczną nazwę Grobla św. Jerzego dla ciągu domów przy dawnej podmiejskiej grobli.

Fot. zdjęcie lotnicze z lat 40-tych.