Ulice Elbląga - Aleja Gen. Grota-Roweckiego

Chyba żadna z elbląskich ulic nie miała tylu zwyczajowych nazw i nie budziła tylu emocji. Jest najmłodszą ulicą w centrum. Ma trochę ponad 30 lat. Jest zaledwie fragmentem niezrealizowanej do końca inwestycji. Nazywano ją „Trasą Generałów”, Aleją Bolka i Lolka, Drogą Znikąd-donikąd. Oficjalnie nadano jej imię „Kaliningradzka”, a po roku 1990 – Aleja Generał Grota Roweckiego.

Miejsce, gdzie dziś przebiega początkowy odcinek Alei Generała Grota było bardzo ważne dla dawnego Elbląga. Tu znajdował się czynny do 28 grudnia 1945 r. katolicki cmentarz św. Mikołaja. Już w XIV wieku ścisła zabudowa wokół kościoła św. Mikołaja wymogła zorganizowanie cmentarza grzebalnego poza murami miasta. Początkowo zlokalizowano go przy dzisiejszym Placu Słowiańskim. Przy cmentarzu powstał też kościół p.w. św. Jakuba. Cmentarz ten zlikwidowano i kościół rozebrano na początku XVII wieku, gdy teren ten potrzebny był pod wzmacniane fortyfikacje miasta. Po reformacji większość kościołów i należących do nich cmentarzy przejęli ewangelicy. W rękach katolików pozostał kościół św. Mikołaja. Cmentarz katolicki wytyczono na północ od murów nowomiejskich równolegle do Wewnętrznej Grobli Młyńskiej. Teren cmentarza był przedłużeniem ogrodów Resursy. W ten sposób powstał ciąg zieleni od Placu Słowiańskiego aż po dzisiejszy Park Traugutta, a w tym czasie cmentarze Św. Anny i NMP.

W drugiej dekadzie XX wieku w miejscu umocnień, pomiędzy cmentarz św. Mikołaja a Groblę Młyńską wciśnięto gmach sądu, a później więzienie. Po przekątnej powstał monumentalny gmach Gimnazjum Realnego. Cmentarz od północy zamykał rząd wybudowanych wzdłuż ul. Ratuszowej willi. Dziś trudno sobie wyobrazić przebieg ulic, jaki tu był jeszcze długo po wojnie. Nie było ul. 12 Lutego i Armii Krajowej. Po wyburzeniach ścisłej zabudowy ul. Trybunalskiej i 1 Maja powstał rozległy, otoczony pergolami plac, zwany złośliwie przez elblążan „Placem Czerwonym”. Cmentarz zamknięto z końcem grudnia 1945r. dając parafii św. Mikołaja w zamian na nowy cmentarz teren przy ul. Agrykola. Nagrobki na starym cmentarzu zostały usunięte i … nic się tu nie działo przez 30 lat.

Uroczyste oddanie do użytku nowej, dwujezdniowej arterii nastąpiło w roku 1977. W pierwszych planach miał to być fragment nowo projektowanej „średnicówki” Elbląga, trasy łączącej drogi wylotowe do Gdańska i do Warszawy. Cała trasa przebiegać miała ul Nowodworską, szerokim nowym mostem na rzece Elbląg, później ul. Wałową, Armii Krajowej, a w drugą stronę przebiciem do Alei Grunwaldzkiej przez niezabudowane dotąd pola przy ul. Żeromskiego. Arteria miała być też fragmentem zagospodarowania placu Jedności Narodowej, na którym stanął Pomnik Odrodzenia. Już podczas budowy elblążanie żartowali z rozmachu tej niezrozumiałej dla nich inwestycji. Nadano jej nawet nazwę trasy „Bolka i Lolka”, nawiązując tu do nazwisk ówczesnych elbląskich prominentów. Prasa natomiast używała patetycznej nazwy „Trasa Generałów”, a to dlatego, że łączyć miała ona Al. Generała Świerczewskiego z ulicą Generała Bema. W końcu uchwałą Miejskiej Rady Narodowej ulicy nadano nazwę Aleja Kaliningradzka – a to dla zaakcentowania „żywych kontaktów pomiędzy Elblągiem i Kaliningradem”. Co ciekawe, jedna z ulic w Kaliningradzie otrzymała nazwę „Elbląska”. Gdy po 1990r. porządkowano nazwy elbląskich ulic, przywrócono ul. Armii Czerwonej jej historyczną nazwę – Królewiecka. Uznano wówczas, że Kaliningrad ma tym samym swoją w naszym mieście ulicę. Spośród wielu propozycji nazw wybrano za patrona dowódcę Armii Krajowej, gen. Stefana Grota-Roweckiego. Przed Szkołą Muzyczną stanął pomnik Polskiego Państwa Podziemnego.